Drop Down MenusCSS Drop Down MenuPure CSS Dropdown Menu

Editors Picks

Δευτέρα 7 Μαρτίου 2016

Στοιχεία για τον Ελληνικό πληθυσμό της Θεσσαλονίκης στη δεκαετία του 1830

Τίτλος: Η Θεσσαλονίκη της παρακμής
Συγγραφέας: Βασίλης Δημητριάδης

Ο 19ος αιώνας για την Ελληνική Κοινότητα Θεσσαλονίκης υπήρξε ένας από τους πιο δύσκολους για αυτήν από την ίδρυση της πόλης. Η λάμψη, που είχε αποκτήσει κατά τον 18ο αιώνα με την κυριαρχία στο εσωτερικό και εξωτερικό εμπόριο έσβησε με τις σφαγές, που έγιναν στην πόλη κατά τα πρώτα χρόνια της Ελληνικής Επαναστάσεως (μπορείτε να διαβάσετε σχετικά στα βιβλία του Καραθανάση, εδώ και εδώ), τις δημεύσεις περιουσιών και τη φυγή μεγάλου μέρους του πληθυσμού σε ασφαλέστερα μέρη. Μια εικόνα της Ελληνικής Κοινότητας κατά τη δεκαετία του 1830 αναλαμβάνει να μας περιγράψει το βιβλίο της σημερινής ανάρτησης.
Η έκδοση είναι πολύ καλή. Στο τέλος του βιβλίου υπάρχουν οι βιβλιογραφικές πηγές, ενώ σημειώσεις υπάρχουν στο κάτω μέρος πολλών σελίδων. Στο τέλος υπάρχει επίσης ένα ευρετήριο, καθώς και εικόνες από τις πηγές, που χρησιμοποίησε ο συγγραφέας. Οι σελίδες των εικόνων είναι διαφορετικές ποιοτικά από αυτές του κειμένου, ώστε να είναι καλύτερης ποιότητας.
Τον συγγραφέα τον γνωρίσαμε στη Vivlioniki από το μοναδικό έργο του για τηΘεσσαλονίκη κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, μνημειώδες βιβλίο και από τα σημαντικότερα για την ιστορία της πόλης μας. Η παρούσα μελέτη βασίστηκε σε Οθωμανικό κατάστιχο, που διασώθηκε στα Ιστορικά Αρχεία Μακεδονίας και η οποία πρέπει να είναι αντίγραφο της αρχικής, που είχε σταλεί στην Κωνσταντινούπολη. Υπάρχουν επίσης στο βιβλίο και 4 ιεροδικαστικά κατάστιχα, τα οποία έχουν να κάνουν με τις διαταγές, που δόθηκαν για την απογραφή.
Το κυρίως θέμα του βιβλίου χωρίζεται σε δύο μέρη:
  • Το πρώτο μέρος του βιβλίου είναι το σημαντικότερο, καθώς είναι η ανάλυση των πληροφοριών του κατάστιχου της απογραφής του χριστιανικού πληθυσμού της πόλης. Οι πληροφορίες, που πηγάζουν από τη μελέτη του είναι πραγματικά μοναδικές, ενώ η στατιστική ανάλυση, που έχει γίνει, βοηθά στην απόδοση μιας λεπτομερούς εικόνας της Ελληνικής Κοινότητας κατά εκείνη την περίοδο. Πέρα από τον αριθμό των μελών (που μπορεί να υπολογιστεί, άσχετα αν η απογραφή ήταν μόνο του αντρικού πληθυσμού), υπάρχουν συμπεράσματα για την οικονομική κατάσταση των μελών, τα επαγγέλματα των Ελλήνων της πόλης, στοιχεία για τις οικογένειες, τη γεννητικότητα, μέχρι και τα ονόματα και τα επίθετα των μελών της Κοινότητας!
  • Το δεύτερο μέρος περιέχει μεταφρασμένα τα κείμενα των διαταγών και του κατάστιχου, καθώς και εικόνες από την αρχική τους μορφή.
Η ανάγνωση του κειμένου είναι κάπως δύσκολη, καθώς παρατίθενται πάρα πολλά στατιστικά στοιχεία, που κουράζουν, άσχετα αν είναι ιδιαίτερα σημαντικά. Έτσι και για αυτό το βιβλίο καλό είναι να το έχει ο αναγνώστης ως βιβλίο αναφοράς και να μελετά κάθε φορά συγκεκριμένο κομμάτι του. Ανάμεσα βέβαια στα νούμερα υπάρχουν πολλά ιστορικά στοιχεία, άγνωστα νομίζω στους περισσότερους.
Η περίοδος, που εξετάζεται δεν έχει ερευνηθεί όσο θα έπρεπε. Η Θεσσαλονίκη είναι στα τελευταία χρόνια μιας εποχής, που σβήνει, καθώς οι μεταρρυθμίσεις, που θα γίνουν σε λίγα χρόνια θα αλλάξουν εντελώς τόσο το πρόσωπο της πόλης, όσο και τις κοινωνικές δομές του πληθυσμού. Στη δεκαετία όμως του 1830, η Θεσσαλονίκη παραμένει μια πόλη με εντονότατο τον Ανατολίτικο χαρακτήρα της και αυτό φαίνεται και στη ζωή του πληθυσμού.
Η Ελληνική Κοινότητα σύμφωνα με το κείμενο βρίσκεται ίσως στη χειρότερη φάση της, με πληθυσμό ακόμη μικρότερο και από αυτόν, που είχε απομείνει μετά το 1430 και την άλωση της. Όσοι επέζησαν από τις σφαγές και τους διωγμούς της δεκαετίας του 1820 ξεκινούν ουσιαστικά από την αρχή να φτιάχνουν τις ζωές τους.

Οne Salonica

Disqus Shortname

Comments system