O Kώστας Tομανάς (1913-1993) έζησε από το 1917 στη Θεσσαλονίκη. Eδώ σπούδασε, και δίδαξε στα φροντιστήρια "Eυκλείδης". Παντρεύτηκε και έκανε δύο γιους. Aπό το 1970 και μετά, έγραψε για τη Θεσσαλονίκη που έζησε, αλλά και για την παλαιότερη: για την καθημερινή της ζωή, για την πνευματική κίνηση στην πόλη, για τα ιστορικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν εδώ. Mελετώντας παλιές εφημερίδες, βιβλία και περιοδικά, σκαλίζοντας τις αναμνήσεις του, έγραψε για όλες τις πτυχές της ζωής στην πόλη. Όλα του τα βιβλία κυκλοφορούν στις εκδ. "Νησίδες". Σε όλα του τα βιβλία περιλαμβάνονται φωτογραφίες της παλιάς Θεσσαλονίκης και των κατοίκων της.
Το 1987, δημοσιεύτηκε σε ένα τεύχος του περιοδικού "Κινηματογραφικά Τετράδια" ένα άρθρο του Κ. Τομανά για τους παλιούς σινεμάδες της Θεσσαλονίκης, που αργότερα εκδόθηκε σε βιβλίο με τίτλο "Οι κινηματογράφοι της παλιάς Θεσσαλονίκης. Όποιος διάβαζε αυτό το άρθρο, έμενε κατάπληκτος, αφού ο Τομανάς έδειχνε να ξέρει θαυμάσια την καθημερινή ζωή αυτής της πόλης και μίλαγε με αγάπη και τρυφερότητα για τους εβραίους. Εκείνη την περίοδο, ο Κ. Τομανάς δεν ήταν ένας νέος που έγραφε σύμφωνα με αυτά που έχει διαβάσει, αλλά μοιραζόταν δικές του εμπειριές από όσα είχε ζήσει, αφού έφτανε την ηλικία των 70 ετών. Δεν μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τον Τομανά και να τον κατατάξουμε σε μια συγκεκριμένη κατηγορία σαν συγγραφέα. Και ούτε είναι απαραίτητο να τον χαρακτηρίσουμε και κατατάξουμε. Ο Κώστα Τομανάς κυμαίνεται: ήτανε λαογράφος και ιστορικός και αρχειοδίφης, ειδικευότανε στην (τόσο δύσκολη) τοπογραφία της Θεσσαλονίκης, έγραφε χρονικά, ήξερε πρόσωπα και πράματα. Βλέπω τα βιβλία του Κώστα Τομανά σαν απομνημονεύματα. Ως γνωστόν, οι πολυσχιδείς συγγραφείς αυτού του τύπου αργούν να εμφανιστούν. Ο Τομανάς άργησε τόσο πολύ, ώστε δεν είδε τυπωμένα τα βιβλία του. Ο Κ.Τομανάς, όσο ζούσε δημοσίευε τρία σχετικά μικρά βιβλία: ΤΑ ΚΑΦΕΝΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (1990), ΟΙ ΤΑΒΕΡΝΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (1991) και την περιγραφική συλλογή άρθρων ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (1992). Τον Οκτώβριο του 1993 εκυκλοφόρησε το βιβλίο του ΟΙ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΙ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, αλλά ο Τομανάς δεν πρόλαβε να το χαρεί.
Απ’ αυτή τη στιγμή αναλαμβάνει την ειδική περίπτωση του Τομανά ο σεβαστικός γιος του Βασίλης Τομανάς που, μέσα σε πέντε χρόνια, κατάφερε να δημοσιεύσει οκτώ βιβλία (σχεδόν δυο χιλιάδες σελίδες), ολοκληρώνοντας έτσι τα ’παντα του πατέρα του. Η υική στοργή ανέδειξε τον μακαρίτη Κώστα Τομανά σε μακάριο.
Τα βιβλία του Κώστα Τομανά, που παρουσίασε ο γιος του, είναι: ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ (1994), ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (1875-1944, δυο τόμοι, 1995, 1996), Η ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ (1996), ΟΙ ΠΛΑΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (1997), ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (1997, την ίδια χρονιά εδημοσίευσε μιαν ομώνυμη μελέτη η Πέρσα Αγραφιώτου-Ζαχοπούλου), ΔΡΟΜΟΙ ΚΑΙ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (1997).
Όλα τα βιβλία του Κώστα Τομανά είναι εμπλουτισμένα με σχετική εικονογράφηση, που βοηθά τον αναγνώστη στην κατανόηση μιας εποχής που πέρασε για πάντα. Ο Τομανάς νοσταλγούσε την εποχή της Παλιάς Σαλονίκης, εκείνης της πολυεθνικής (κυρίως εβραϊκής) και κοσμοπολίτικης πόλης, όπου ακουγόντουσαν εκεί καμιά δεκαριά γλώσσες.
Με την κρυμμένη δόξα του Κ. Τομανά, ασχολήθηκε μονάχα ελάχιστα ο Τύπος της Θεσσαλονίκης, ενώ ο αθηναικός τύπος δεν μίλησε ποτέ γι' αυτόν.
