Θεσσαλονικείς ποιητές και λογοτέχνες του 20ού αιώνα

1. Αν το 1850 θεωρείται, από πολλούς, σημείο εκκίνησης του επίσημου πνευματικού βίου της νεότερης Θεσσαλονίκης εξαιτίας της ίδρυσης του πρώτου ελληνικού τυπογραφείου στην πόλη από τον Μιλτιάδη Γκαρπολά, πράξη που είχε θετικές επιπτώσεις στην εκδοτική δραστηριότητα, το βιβλιοεμπόριο, την παιδεία και τη λογοτεχνία, άλλο τόσο σημαντικό σημείο αποτελεί η απελευθέρωση της πόλης και η ενσωμάτωσή της στο ελληνικό κράτος το 1912, χρονολογία-κλειδί για τις αλλαγές που θα ακολουθήσουν.Κοντά έναν αιώνα λοιπόν, η σύγχρονη ελληνική ποίηση και λογοτεχνία εκπροσωπούνται επάξια από μια πλειάδα δημιουργών που κατά τον ένα ή άλλο τρόπο η Θεσσαλονίκη άφησε πάνω τους ανεξίτηλα σημάδια.

1. Οι δημιουργοί που γεννήθηκαν στις αρχές του 1900 έως και πριν την κατοχή είναι: 

1. 1.Ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης (1908-1993) γεννήθηκε το 1909 στη Θεσσαλονίκη. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα τον Απρίλιο του 1935 με το πεζογράφημα «Άνοιξη» και ως ποιητής,με το ποίημα «Η γυναίκα που προπονείται στο κολύμπημα» το 1935. Συνεργάστηκε με πολλά περιοδικά και εφημερίδες, υπήρξε ένα από τα δύο ιδρυτικά μέλη της εκδοτικής ομάδας του περιοδικού «Κοχλίας». Επίσης,μετέφρασε πολλά λογοτεχνικά και εκκλησιαστικά κείμενα. Πέθανε στη Θεσσαλονίκη το 1993.

1. 
   
2. 2.Ο Μανώλης Αναγνωστάκης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1925. Το1945 πραγματοποίησε την πρώτη επίσημη εμφάνισή του στο χώρο των γραμμάτων με την ποιητική συλλογή «Εποχές». Έργα του Μανόλη Αναγνωστάκη μελοποιήθηκαν από τον Μίκη Θεοδωράκη και άλλους Έλληνες συνθέτες και μεταφράστηκαν σε ξένες γλώσσες. Πέθανε στην Αθήνα 
3. στις 23 Ιουνίου του 2005.

1. 3.Η Ζωή Καρέλλη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1901. Πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο των ελληνικών γραμμάτων το 1935, με δημοσιεύσεις από τις στήλες του περιοδικού «Το 3ο μάτι», όπου δημοσίευσε το πεζογράφημα «Διαθέσεις». Αξιοσημείωτο είναι επίσης το δοκιμιακό της έργο κυρίως γύρω από τη λογοτεχνία και το θέατρο. Πέθανε στη Θεσσαλονίκη το 1998.4.Ο Κλείτος Κύρου (1921-2006) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1921. Από το 1974 ως το 1976 διετέλεσε γενικός γραμματέας του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το1945 με τη δημοσίευση του ποιήματος«Προσμονή». Ασχολήθηκε επίσης με τη λογοτεχνική μετάφραση και με την κινηματογραφική κριτική. Πέθανε στη Θεσσαλονίκη το 2006.

1. 4.Ο Κώστας Ταχτσής (Θεσσαλονίκη, 8 Οκτωβρίου 1927 – Αθήνα,5 Αυγούστου 1988) ήταν διακεκριμένος Έλληνας λογοτέχνης της λεγόμενης μεταπολεμικής γενιάς. Ο Ταχτσής εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Με χίλιες δυσκολίες, το 1962 εξέδωσε το μυθιστόρημα «Το τρίτο στεφάνι», με το οποίο αργότερα καθιερώθηκε ως ένας από τους καλύτερους πεζογράφους της γενιάς του.

5. Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1931. Παράλληλα το 1958 ίδρυσε και άρχισε να διευθύνει το λογοτεχνικό περιοδικό «Διαγώνιος», που κυκλοφόρησε ως το 1983 με ολιγόχρονες παύσεις. Την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία πραγματοποίησε το 1949 με τη δημοσίευση του ποιήματος «Βιογραφία» στο Θεσσαλονικιώτικο περιοδικό 

«Μορφές». 

1. Δημιουργοί που γεννήθηκαν από το 1940 έως το τέλος της δεκαετίας του ΄50. Στη συγκεκριμένη ποιητική γενιά περιλαμβάνονται ποιητές που γεννήθηκαν στα χρόνια 1941 έως 1959:

1. 1.Η Ρούλα Αλαβέρα γεννήθηκε το 1942 στη Θεσσαλονίκη, όπου και ζει. Ποιήματά της δημοσιεύονται από το 1963 σε λογοτεχνικά περιοδικά. Έχει οργανώσει σημαντικές δημόσιες εκδηλώσεις γύρω από λογοτεχνικά θέματα. Ήταν από τους βασικούς συνεργάτες του λογοτεχνικού περιοδικού «Νέα Πορεία» και σύζυγος του Τηλέμαχου Αλαβέρα.

1. 2.Η Αλεξάνδρα Μπακονίκα γεννήθηκε το 1951 στη Θεσσαλονίκη, όπου και ζει. Το 1982 δημοσίευσε ποιήματά της στο περιοδικό «Διαγώνιος». Ποιήματά της μεταφράστηκαν στα αγγλικά, στην έκδοση: "Lovers andLairs. Poems from the Greek", μετ.Richard Scorza .
2. 
   

1. 
   
2. 3.Ο Αλέξανδρος Κοσματόπουλος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1947. Aσχολείται με τον πεζό και ποιητικό λόγο, το δοκίμιο και τη μετάφραση. Από το 1977 έως το 1982 διέπρεψε στην Καστοριά, όπου έγραψε το πεζογράφημα «Τα δυο φορέματα», η δεύτερη και η τρίτη έκδοση του οποίου έτυχαν και νέας εκ μέρους του επεξεργασίας με νέες προσθήκες,ώστε το βιβλίο να γράφεται ουσιαστικά επί τριάντα χρόνια. Μένει στη Θεσσαλονίκη.
3. 
   
4. 
   
5. 4.Ο Τάσος Καλούτσας γεννήθηκε το 1948 στη Θεσσαλονίκη, 
6. όπου και ζει. Πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1983. Για το βιβλίο του "Το τραγούδι των σειρήνων" έχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος,καθώς και με το αντίστοιχο βραβείο του περιοδικού Διαβάζω. Το 2011 τιμήθηκε από το Ίδρυμα Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών με το βραβείο Διηγήματος για τη συλλογή του «Η ωραιότερη μέρα της».
7. 
   
8. 
   
9. 5.Η Στέλλα Βογιατζόγλου γεννήθηκε το1950 στη Θεσσαλονίκη, όπου και έζησε. Ως συγγραφέας, ασχολήθηκε με το διήγημα, το μυθιστόρημα, το θέατρο, τα βιβλία για παιδιά. Εμφανίστηκε στην πεζογραφία με το μυθιστόρημα "Το μαγγανοπήγαδο", το 1980. Έκτοτε ακολούθησαν άλλα έξι βιβλία πεζογραφίας, τρία θεατρικά έργα, ένα σενάριο για τον κινηματογράφο και έξι παιδικά βιβλία, ανάμεσά τους και μια σύντομη διασκευή της Οδύσσειας για παιδιά. Πέθανε στη Θεσσαλονίκη στις 18 Αυγούστου 2008, μετά από μακρόχρονη μάχη με τον καρκίνο.

1. 
   
2. 6.Ο Σκαμπαρδώνης Γιώργος (1953 - ) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1953. Τώρα είναι διευθυντής του καλλιτεχνικού περιοδικού "Πανσέληνος" της Εφημερίδας Κυριακάτικη Mακεδoνία που τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό βραβείο European Award News Paperdesign 2000. Η συλλογή διηγημάτων του "Η Στενωπός των Υφασμάτων" τιμήθηκε με 
3. το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος, το 1993. Επίσης, έλαβε Βραβείο 
4. Διηγήματος του περιοδικού "Διαβάζω" για τ τη συλλογή διηγημάτων 
5. του "Επί ψύλλου κρεμάμενος" το 2004.

Επίλογος: H πανέμφυμη, η θεοφύλακτη‘, η ευδαίμων‘ συμβασιλεύουσα Θεσσαλονίκη, βιώνεται μέσα και πέρα από τη σκονισμένη καθημερινότητα της, εμπνέει με την γοητεία και την μοναδικότητά της τους δημιουργούς,εκφράζεται μέσα από το έργο τους, υψώνεται στο πάνθεον του χρόνου. Αιώνια Πόλη!